သခြားသီးတြင္ ဘက္တီးရီးယား ပါ၀င္မႈႏႇင့္ ပတ္သက္၍ ဥေရာပႏိုင္ငံမ်ား အၾကား အျငင္းပြား

သခြားသီးတြင္ ဘက္တီးရီးယား ပါ၀င္မႈႏႇင့္ ပတ္သက္၍ ဥေရာပႏိုင္ငံမ်ား အၾကား အျငင္းပြား

ဂ်ာမနီႏိုင္ငံတြင္ သခြားသီး၌ ပါေသာ E.coli ဘက္တီးရီးယားေၾကာင့္ ေသဆံုးသူ ၁၄ ဦး အပါအ၀င္ ဥေရာပတစ္၀န္းရႇိ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ လူရာေပါင္းမ်ားစြာ ေနထိုင္မေကာင္း ျဖစ္ခဲ့ရာ ယင္းဘက္တီးရီးယား စတင္ပ်ံ႕ႏႇံ႔သည့္ ေနရာႏႇင့္ ပတ္သက္၍ ဥေရာပ ႏိုင္ငံမ်ားအၾကား အျငင္းပြားမႈ ျဖစ္ခဲ့သည္။
ယင္းျဖစ္စဥ္ေၾကာင့္ ႐ုရႇားသည္ စပိန္၊ ဂ်ာမနီမႇ ဟင္းသီးဟင္းရြက္မ်ား တင္သြင္းမႈကို ပိတ္ပင္ရန္ စဥ္းစားေနေၾကာင္း သိရသည္။ ၾသစေၾတးလ်တြင္ ေစ်း၀ယ္ကုန္တုိက္မ်ားရႇိ စပိန္မႇ တင္သြင္းလာေသာ ဟင္းသီးဟင္းရြက္မ်ားကို စစ္ေဆးရန္ တာ၀န္ရႇိသူမ်ားအား ေစလႊတ္ခဲ့ၿပီး ဘက္တီးရီးယား ကူးစက္မႈ ရႇိပါက ဖယ္ရႇားရန္ ညႊန္ၾကားခဲ့သည္။ အီတလီကလည္း စပိန္၊ နယ္သာလန္ႏႇင့္ အျခား ဥေရာပ ႏုိင္ငံမ်ားမႇ သံသယျဖစ္ဖြယ္ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ တင္သြင္းမႈကို ေမ ၁၈ ရက္ ေနာက္ပိုင္းမႇစ၍ ေစာင့္ၾကည့္ခဲ့သည္။
ဂ်ာမနီႏိုင္ငံ တာ၀န္ရႇိသူမ်ား၏ ေျပာၾကားခ်က္ အရ စပိန္ႏုိင္ငံ၊ အယ္လ္မာရီယာႏႇင့္ မာလာဂါၿမိဳ႕မႇ တင္သြင္းလာေသာ သခြားသီးမ်ားမႇ တစ္ဆင့္ ယင္းဘက္တီးရီးယား စတင္ ပ်ံ႕ႏႇံ႔လာႏိုင္ျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း ဥေရာပသမဂၢ အလုပ္သမားအဖဲြ႕ ေျပာခြင့္ရ ပုဂိၢဳလ္ ပီယာအက္ဟ္ရင္ကီလ္ဒီဟန္ဆင္န္က ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ယခင္ကမူ နယ္သာလန္၊ ဒိန္းမတ္ႏိုင္ငံတို႔မႇ စတင္ ပ်ံ႕ႏႇံ႔လာျခင္း ျဖစ္ႏုိင္ေၾကာင္း သံသယ ရႇိထားၿပီး စံုစမ္း စစ္ေဆးမႈ ျပဳလုပ္ေနသည္။
စပိန္ႏုိင္ငံမႇ သယ္ေဆာင္လာေသာ သခြားသီး တင္ပို႔သည့္ လမ္းေၾကာင္းမႇာ ရႇည္လ်ားသည့္ အတြက္ ခရီးလမ္း မည္သည့္ ေနရာတြင္မဆို ယင္းဘက္တီးရီးယား ကူးစက္ႏုိင္ေၾကာင္း ဥေရာပသမဂၢမႇ အမည္မေဖာ္လိုေသာ တာ၀န္ရႇိသူတစ္ဦးက ေျပာၾကားသည္။ ယင္းဘက္တီးရီးယား ကူးစက္ပ်ံ႕ႏႇံ႔မႈမႇာ စပိန္ ဟင္းသီးဟင္းရြက္မ်ားမႇ တစ္ဆင့္ စတင္သည္ ဆိုျခင္းမႇာ သက္ေသ မရႇိေၾကာင္း၊ စပိန္ႏိုင္ငံမႇလာသည္ဟု ဆိုေသာ ႏုိင္ငံမ်ား အေနျဖင့္ ခိုင္မာေသာ သက္ေသျပရန္ စပိန္ အစိုးရက ေတာင္းဆိုခဲ့သည္။
ယင္းဘက္တီးရီးယား ကူးစက္ပ်ံ႕ႏႇံ႔မႈမႇာ က်ယ္ျပန္႔ၿပီး ျပင္းထန္ေၾကာင္း ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖဲြ႕က သတိေပးခဲ့ၿပီး ျပႆနာရင္းျမစ္ကို သိရႇိႏုိင္ရန္ အတြက္ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ၾကရန္ တုိက္တြန္းခဲ့သည္။ EHEC ဟု လူသိမ်ားေသာ enterohaemorrhagic E.coli ဘက္တီးရီးယားေၾကာင့္ ဆုိးဆုိးရြားရြား ၀မ္းပ်က္၀မ္းေလ်ာ ျဖစ္မႈမႇာ ဒိန္းမတ္၊ ဆြီဒင္၊ ျပင္သစ္၊ ၿဗိတိန္၊ နယ္သာလန္၊ ဆြစ္ဇာလန္ ႏိုင္ငံတုိ႔တြင္လည္း ျဖစ္ပြားခဲ့ေၾကာင္း WHO က ထုတ္ျပန္သည္။
ဘက္တီးရီးယား စတင္ ပ်ံ႕ႏႇံ႔ရာ ဇစ္ျမစ္ကို သိရႇိႏုိင္ရန္ အတြက္ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈ ျပဳလုပ္သင့္ေၾကာင္း၊ သက္ေသ အေထာက္အထား မရႇိဘဲ မစြပ္စဲြသင့္ေၾကာင္း စပိန္ က်န္းမာေရး၀န္ႀကီး က ေျပာၾကားသည္။


 ဂ်ာမနီတြင္ “အီကိုလိုင္” ေရာဂါပိုးကပ္ၿငိေသာ သခြားသီး မ်ားေၾကာင့္ လူ ၁၀ ဦးေသဆံုး
ဂ်ာမနီႏိုင္ငံတြင္ ေရာဂါပိုးကပ္ၿငိေသာ သခြားသီးမ်ားစားမိရာမွ “အီကိုလိုင္” (E.Coli) ေရာဂါပိုးေၾကာင့္ ေရာဂါ ျဖစ္ပြား ေနၿပီး ေသဆံုးသူဦးေရ ၁၀ ဦး ရွိသြားၿပီ ျဖစ္သည္။
ေရာဂါျဖစ္ပြားေစေသာ သခြားသီးမ်ားမွာ စပိန္ႏိုင္ငံမွ တင္သြင္းသည္ဟု ယံုၾကည္ရၿပီး ျပင္းထန္ေသာ “အီကိုလိုင္” (E.Coli) ေရာဂါလကၡဏာ ဟီမိုလစ္တစ္ ယူရီမစ္ စင္ဒ႐ုမ္း (HUS – Hemolytic Uremic Synorome) ကို ျဖစ္ေပၚေစသည္။ လူမ်ား ရာႏွင့္ခ်ီ၍ နာဖ်ားမက်န္း ျဖစ္ၾကသည္ဟု ၾကားသိရသည္။
ခ်က္ သမၼတႏိုင္ငံ (Czech Republic) ၏ စုိက္ပ်ဳိးေရးႏွင့္ အစားအစာစစ္ေဆးေရး အာဏာ ပိုင္အဖြဲ႕တစ္ခုျဖစ္ေသာ Czech Agriculture And Food Inspection Authority ၏ ေျပာေရးဆုိခြင့္ရွိသူ မီခ်ာလ္ စပါစီးလ္ (Michal Spacil) က AFP- Agence France- Press သတင္းဌာနအား ေျပာၾကားရာတြင္ ခ်က္ သမၼတႏိုင္ငံ (Czech Republic) အျပင္ ၾသစႀတီးယား (Austria)၊ ဟန္ေဂရီ (Hungary) ႏွင့္ လာက္ဇမ္းဘတ္ဂ္ (Luyemburg) ႏိုင္ငံမ်ားသုိ႔လည္း သခြားသီး တင္ပို႔မႈ ရွိသည္။
အီကိုလုိင္ (E.Coli) ေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ ယခုကဲ့သုိ႔ေရာဂါမ်ဳိးသည္ ေက်ာက္ကပ္ႏွင့္ ဗဟုိအာ႐ံု ေၾကာစနစ္ (Central Nervous System) အား ထိခုိက္ပ်က္စီးေစသည္။
ဂ်ာမနီ၊ ဟန္းဘတ္ၿမိဳ႕
ဟန္းဘတ္ (Hamburg) ၿမိဳ႕အနီး ပတ္ဝန္းက်င္ တစ္ဝုိက္တြင္ ေရာဂါျဖစ္သူမ်ားျပားသည္။  ဆြီဒင္ႏိုင္ငံအေျခစိုက္ ဥေရာပ တုိက္ေရာဂါကာကြယ္ေရးႏွင့္ ထိန္းခ်ဳပ္ေရးဌာနျဖစ္သည့္ European Centre For Prevention မွ ေျပာၾကားရာတြင္ ယခုအႀကိမ္ HUS ျဖစ္ပြားျခင္း သည္ ကမာၻေပၚတြင္ အမ်ားဆံုးထဲတြင္ ပါဝင္ၿပီး ဂ်ာမနီတြင္ ျဖစ္ပြားခဲ့မႈမ်ားတြင္ အမ်ားဆံုး ျဖစ္သည္။
၎ဌာန၏ေျပာၾကားခ်က္အရ HUS သည္ ငါးႏွစ္ေအာက္ကေလးမ်ားတြင္ အျဖစ္မ်ားေသာ္ လည္း ယခုတြင္မူ ၈၇% မွာ လူႀကီးမ်ားျဖစ္သည္။
ေရာဂါျဖစ္ပြားသူမ်ားတြင္ ၆၈% မွာ အမ်ဳိးသမီးမ်ား ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။
HUS (Hemolytic Uremic Syndrome) သည္ ျဖစ္ပြားမႈ အစီရင္ခံခ်က္မ်ား ဆြီဒင္၊ ဒိန္းမတ္၊ နယ္သာလန္ ႏွင့္ ၿဗိတိန္တို႔တြင္လည္း ရွိရာ ဂ်ာမန္ႏိုင္ငံသားမ်ား ခရီးသြားလာ မႈႏွင့္ ဆက္စပ္ေနသည္။
ေရာဂါျဖစ္ပြားမႈ ဒုတိယ အဆင့္အေနျဖင့္ ေရာဂါရွိသူမွ အျခားသူမ်ားအား ကူးစက္ျခင္း ျဖစ္ႏိုင္ေသးသည္။ ၎ ဒုတိယအဆင့္ေရာဂါျပန္႔ပြားမႈမွာ ကာကြယ္ တားဆီးႏုိင္သျဖင့္ တစ္ကိုယ္ေရသန္႔ရွင္း ေရး (Personal Hygiene) အား ပိုမိုဂ႐ုစိုက္ ရမည္ဟု မန္စတာ တကၠသိုလ္ (Munster University) မွ သိပၸံပညာရွင္ ဟယ္လ္ဂီ ကာ့ခ်္ (Helge Karch) က ေျပာသည္။
အီကိုလိုင္ ေရာဂါပိုး
သခြားသီးမ်ားတြင္ ေရာဂါပိုး ကပ္ၿငိျခင္း သည္ စိုက္ပ်ဳိး ထုတ္လုပ္စဥ္ကျဖစ္သည္ သို႔မဟုတ္ သယ္ယူပို႔ေဆာင္စဥ္ ျဖစ္သည္ အား ရွင္းလင္းတိက်စြာ မသိရေသးပါ။
မသကၤာျဖစ္ဖြယ္ရွိေသာ သခြားသီး တင္ပို႔ သည့္ အဖြဲ႕အစည္းႏွစ္ခုအား စပိန္ႏိုင္ငံက တားျမစ္ထားသည္ဟု ေၾကညာသည္။
အီကိုလိုင္ (E.Coli) မွာ အက္ရွရီကီယာ ကိုလုိင္ (Escherichia Coli) ၏ အတုိေကာက္ ျဖစ္သည္။
၎ဘက္တီယမ္(Baterium) ေရာဂါပိုးအားေတြ႕ရွိသူ ဂ်ာမန္ကေလးေရာဂါကု ဆရာဝန္ (Pediatrician) သီအိုဒို အက္ရွရီကီယာ (Theodor Eschtirichia) အား အစြဲျပဳ၍ေခၚေသာ အမည္ျဖစ္သည္။ ဧကဝုစ္ (Singular) မွာ Bacterium ျဖစ္ၿပီး ဗဟုဝုစ္ (Plural) မွာ Bacteria ျဖစ္သည္။
Ref : Internet
Germany: Ten die from E.coli-infected cucumbers (BBC News)
ေကာင္းသစ္ရည္ (ျမန္မာ သတင္းရပ္ဝန္း)

အေျခခံပညာ ေက်ာင္းမ်ား၌ အသည္းေရာင္အသား၀ါ ဘီပိုးကာကြယ္ေဆးကို စီမံခ်က္ျဖင့္ ထိုးေပးမည္

ရန္ကုန္ ၊ ေမ ၃၁
လက္ရွိ ျမန္မာႏိုင္ငံ လူဦးေရ၏ ၁၂%  ကူးစက္ခံေနရျပီ ျဖစ္ေသာ အသည္းေရာင္ အသား၀ါ ဘီ ဗိုင္းရပ္စ္ကို ကာကြယ္ရန္ အေျခခံပညာ  ေက်ာင္းမ်ားတြင္ မူလတန္းမွ စတင္၍ ကာကြယ္ေဆးမထိုးရေသးသူ ကေလးငယ္မ်ားကို  တစ္ႏိုင္ငံလံုး အတိုင္းအတာျဖင့္ ကာကြယ္ေဆး ထိုးေပးသြားရန္ စီစဥ္ေနေၾကာင္း  ၾကားသိရသည္။
အဆိုပါ အစီအစဥ္ကို က်န္းမာေရး ၀န္ၾကီးဌာန၏ လမ္းညႊန္မွဳျဖင့္ အမွတ္  (၁) စက္မွဳ၀န္ၾကီးဌာန၊ အသည္းေရာင္ အသား၀ါ ကာကြယ္ေဆး စက္ရံုမွ ေဖာ္ေဆာင္သြားမည္  ျဖစ္ျပီး ရန္ကုန္တိုင္း ေဒသၾကီး အတြင္းရွိ အေျခခံ ပညာေက်ာင္းမ်ားမွ စတင္သြားမည္ဟု  ၾကားသိရသည္။
ကုန္က်စားရိတ္ အေနျဖင့္ လူဦးေရ ၅၀ ႏွင့္ အထက္အတြက္ တျပိဳင္နက္  မွာယူပါက တစ္ဦးလွ်င္ ၄၅၀၀ က်ပ္သာ က်သင့္ေၾကာင္း၊ သံုးၾကိမ္ ထိုးရံုျဖင့္  အသည္းေရာင္ အသား၀ါ ဘီ ေရာဂါမွ ကာကြယ္ႏိုင္ျပီ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ အသည္းေရာင္ အသား၀ါ  ကာကြယ္ေဆး စက္ရံုမွ ျပည္တြင္း လိုအပ္မွဳ အတြက္ တစ္ႏွစ္လွ်င္ ကာကြယ္ေဆး အလံုးေရ  ႏွစ္သိန္းခြဲခန္႔အထိ ထုတ္လုပ္ႏိုင္ျပီ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ စက္မွဳ (၁) ထုတ္ ကာကြယ္ေဆးသည္  ျပည္ပမွ ၀င္လာေသာ ကာကြယ္ေဆးမ်ားႏွင့္ တန္းတူ အာနိသင္ေကာင္းျပီး ေစ်းအဆမတန္  သက္သာေၾကာင္း ကာကြယ္ေဆး စက္ရံုမွ တာ၀န္ရွိသူတစ္ဦးက ဆိုသည္။
ျပည္တြင္း၌ လူအမ်ား  တျပိဳင္နက္ အသည္းေရာင္ အသား၀ါ ဘီ ကာကြယ္ေဆး ထိုးျခင္းကို ပုဂၢလိက ကုမၸဏီမ်ားႏွင့္  ေနျပည္ေတာ္ရွိ အစိုးရ၀န္ထမ္းမ်ားမွ စတင္ခဲ့ျပီး ယခုအခါ ထိုသူမ်ား အားလံုး ကာကြယ္ေဆး  အျပည့္ထိုးႏွံျပီး ျဖစ္ေၾကာင္း သိရွိရသည္။


ဥေရာပတြင္ မ်ဳိးဗီဇေျပာင္း E. coli ေရာဂါပုိးသစ္ ပ်ံ႕ႏွံ႕ 

“ဘက္တီးရီးယား မ်ိဳးဗီဇ ေပါင္းစည္းမႈဟာ အသစ္ျဖစ္ၿပီး ေသေလာက္ေအာင္ ျပင္းထန္ေစတဲ့ ေပါင္းစည္းမႈလည္း ျဖစ္ေနပါတယ္” 




ဥေရာပတြင္ E. coli ေရာဂါပိုး ပ်ံ႕ႏွံ႕မႈဂယက္မွာ ပိုမိုျပင္းထန္လာေစခဲ့သည္။ ဆိုးရြားေသာ ဝမ္းေရာဂါကို ေပၚေပါက္ေစသည့္ ဘက္တီးရီးယား ပိုးမႊားသစ္သည္ ယခုအခါ ဂ်ာမနီကို ႀကီးႀကီးမားမား ၿခိမ္းေျခာက္ေနၿပီဟု က်န္းမာေရး ၀န္ထမ္းမ်ားကဆိုသည္။ အာဖရိကတြင္ အျဖစ္မ်ားေသာ E. coli ဘက္တီးရီးယားသည္ မ်ိဳးဗီဇ အသစ္တစ္ခုအေနႏွင့္ ေျပာင္းလဲၿပီး ဥေရာပသို႔ ရုိက္ခတ္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ E. coli၏ သက္ေရာက္မႈသည္ ေသြးႏွင့္ ေက်ာက္ကပ္မ်ားကို ထိခိုက္ေစႏုိင္ေၾကာင္း သိရသည္။

(E. Coli ဗုိင္းရပ္စ္ပုိး)
ဥေရာပတြင္ လူေပါင္း(၁၅၀၀)မွ် ကူးစက္ခံရၿပီး (၁၈)ဦးထိ ေသဆံုးခဲ့သည္။ ေသဆံုးသူ (၁၇)ဦးမွာ ဂ်ာမနီမွျဖစ္ၿပီး (၁)ဦးမွာ ဆြီဒင္မွျဖစ္သည္။ ၿဗိတိန္တြင္လည္း ေရာဂါပိုးရွိသူ (၇)ဦး ေတြ႕ရၿပီး ၿဗိတိန္ႏုိင္ငံသား (၃)ဦးျဖစ္သည္။ ထိုေရာဂါပိုး ကူးစက္မႈသည္ ဂ်ာမနီႏွင့္ ဆက္စပ္ေနမည္ဟု ယူဆရသည္။ ကမာၻ႕က်န္းမာေရး အဖြဲ႕ႀကီး (WHO)က ဥေရာပတြင္ ယခင္က e. coli ပ်ံ႕ႏွံ႕မႈ ထိုမွ်က်ယ္ျပန္႔သည္ကို ယခင္က မေတြ႕ႀကံဳခဲ့ဖူးေၾကာင္း ေၾကညာခဲ့သည္။

(E. coli ေရာဂါပုိး ပ်ံ႕ႏွံ႕မႈႏွင့္ ေသဆုံးမႈအေျခအေန)
က်န္းမာေရး ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္မႈ ေအဂ်င္စီက ယခု E. Coliသည္ ရွားပါးေသာ O104မွ ဗီဇေျပာင္းၿပီး လူအမ်ားကို လ်င္ျမန္လြယ္ကူစြာ ကူးစက္ေစခဲ့ျခင္း ျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္း ေျပာၾကားထားသည္။ လန္ဒန္ အင္ပီရီရယ္လ္ ေကာလိပ္မွ ပါေမာကၡ ဂတ္ဒ္ဖရန္ကယ္လ္က “ဘက္တီးရီးယား မ်ိဳးဗီဇ ေပါင္းစည္းမႈဟာ အသစ္ျဖစ္ၿပီး ေသေလာက္ေအာင္ ျပင္းထန္ေစတဲ့ ေပါင္းစည္းမႈလည္း ျဖစ္ေနပါတယ္”ဟု ရွင္းျပခဲ့သည္။ ယခုအခါ ဥေရာပ ႏိုင္ငံအမ်ားစုတြင္ e. coliခိုေအာင္းေနသည္ဟု ယူဆရသည့္ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ တင္ပို႔ေရာင္းခ်မႈမ်ားကို ကန္႔သတ္ပိတ္ပင္ေနၿပီျဖစ္သည္။

(ဥေရာပတြင္ ပ်ံ႕ႏွံ႕လ်က္႐ွိသည့္ E. coli ေရာဂါပုိးမွာ အသီးအႏွံမ်ားတြင္ အဓိက ခိုးေအာင္းေနသည္)
ေရာဂါပိုး ပ်ံ႕ႏွံ႕မႈသည္ ဂ်ာမနီကို ဗဟိုျပဳၿပီး လူေပါင္း (၁၀၆၄)ဦးတို႔မွာ ဆိုးဆိုးရြားရြား ၀မ္းေရာဂါ ခံစားေနရသလို (၄၇၀)တို႔သည္ ေက်ာက္ကပ္ႏွင့္ ေသြးတို႔တြင္ ထိခိုက္ယိုယြင္းမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚခဲ့သည္။ အဘာဒင္း တကၠသိုလ္မွ ပါေမာကၡ ဟုဂ်္ပန္နင္တန္က “ဒီကူးစက္မႈဟာ ျဖစ္ေလ့ျဖစ္ထ မရွိတဲ့ ပံုစံမ်ိဳးပါ။ ဒါေပမယ့္ ကေလးေတြမွာ ပိုၿပီးအျဖစ္မ်ားတယ္ ဆိုတာမ်ိဳး အေထာက္အထားေတာ့ မေတြ႕ရပါဘူး”ဟု ရွင္းျပခဲ့သည္။ ယခင္က (၅)ႏွစ္ေအာက္ ကေလးမ်ားတြင္ e. coli ႏွိပ္စက္မႈ ခံရပါက အလြန္ခက္ခဲၾကမ္းတမ္းေသာ အေျခအေနမ်ိဳး ျဖစ္ေသာ္လည္း ယခုအခါ ကေလးမ်ားစုသည္ ဆိုးရြားေသာ အေျခအေနတြင္ မရွိေၾကာင္း၊ ယင္းသည္ စားေသာက္သည့္ အစားအစာ၏ သဘာဝႏွင့္ ဆက္စပ္မႈလည္း ရွိႏုိင္ေၾကာင္း ပါေမာကၡႀကီးက မွတ္ခ်က္ျပဳ ေျပာၾကားသြားသည္။
Source: BBC

ဖြင့္/ဖြတ္